Βιομηχανικό Εργαστήριο Μηχανικής και Επεξεργασίας Τροφίμων

ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ

Το Βιομηχανικό Εργαστήριο του Τμήματος Τεχνολογίας Τροφίμων του ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης είναι από τα πληρέστερα εργαστήρια του είδους του που υπάρχουν παγκοσμίως. Ιδρύθηκε το 1987, αρχικά με σκοπό την εκπαίδευση των φοιτητών του Τμήματος σε θέματα Μηχανικής, Επεξεργασίας και Τεχνολογίας Τροφίμων. Σύντομα όμως, το Εργαστήριο άρχισε να χρησιμοποιείται και για τη διεξαγωγή βασικής, εφαρμοσμένης και τεχνολογικής έρευνας και, επιπλέον, να διατίθεται για την παροχή υπηρεσιών προς τρίτους σε θέματα Τεχνολογίας Τροφίμων.

 

Κτιριακές εγκαταστάσεις

 

Το κυρίως Βιομηχανικό Εργαστήριο αποτελείται από έναν ενιαίο ισόγειο χώρο συνολικού εμβαδού 1000 τετραγωνικών μέτρων, ο οποίος περιλαμβάνει τα εξής τμήματα:

·      Πολυδύναμων συσκευών επεξεργασίας τροφίμων

·      Επεξεργασίας γαλακτοκομικών προϊόντων

·      Επεξεργασίας κρεατοσκευασμάτων

·      Επεξεργασίας φρούτων και λαχανικών

·      Επεξεργασίας προϊόντων σιτηρών

·      Επεξεργασίας κατεψυγμένων προϊόντων

·      Επεξεργασίας κονσερβοποιημένων προϊόντων

·      Επεξεργασίας αφυδατωμένων προϊόντων

·      Παραγωγής οίνων

·      Παραγωγής και επεξεργασίας ελαιολάδου και σπορελαίων

·      Επεξεργασίας αλιευμάτων

·      Ψυκτικό θάλαμο κατάψυξης (-18^οC), εμβαδού 7,5 τετρ. μέτρων

·      Ψυκτικό θάλαμο ψύξης (4^οC), εμβαδού 4,5 τετρ. μέτρων

·      Εργαστήριο μελέτης της υφής των τροφίμων

·      Εργαστήριο γενικών αναλύσεων

·      Αποθηκευτικούς χώρους πρώτων υλών, αντιδραστηρίων, ανταλλακτικών και γυάλινων υλικών

·      Λεβητοστάσιο

·      Μηχανοστάσιο ψυκτικών μηχανημάτων

·      Μηχανουργείο πλήρως εξοπλισμένο με τόρνο, δράπανα κλπ

·      Ηλεκτροτεχνουργείο / Ηλεκτρονικό εργαστήριο

 

Μηχανολογικός εξοπλισμός

Τα κυριότερα μηχανήματα που περιλαμβάνει το Βιομηχανικό Εργαστήριο είναι τα ακόλουθα:

 

Πολυδύναμα μηχανήματα

·      Συσκευή μελέτης εναλλαγής θερμότητας, αποτελούμενη από ένα γυάλινο /ανοξείδωτο σωληνωτό εναλλάκτη και έναν ομοειδή γυάλινο/γυάλινο με πλήρες σύστημα μέτρησης και καταγραφής θερμοκρασιών και ροής (E.I.V.S., Γαλλία)

·      Συσκευή μελέτης μηχανικής ρευστών από γυαλί, εφοδιασμένη με ροόμετρα (ροτάμετρο, βεντούρι, διάφραγμα), αγωγούς, βάνες και κάμψεις διαφόρων διατομών και υλικών κατασκευής και με ηλεκτρονικό σύστημα μέτρησης της πτώσης πίεσης  λόγω τριβών (E.I.V.S., Γαλλία)

 

Συσκευές μηχανικών & φυσικών διαχωρισμών

·      Εργαστηριακή φιλτροπρέσσα (Haku, Γερμανία)

·      Φυγοκεντρικός διαχωριστής / διαυγαστής (Alfa-Laval, Σουηδία)

·      Συσκευή υπερδιήθησης, τύπου καθέτων πλακών (Rhone-Poulenc, Γαλλία)

·      Συσκευή ηλεκτροδιαπίδυσης (electrodialysis), με πλήρες σύστημα ελέγχου λειτουργίας και καταγραφής διαφόρων παραμέτρων (S.R.T.I., Γαλλία)

·      Συσκευή κλασματικής απόσταξης, με δυνατότητα χρησιμοποίησης και στήλης με ή χωρίς ανοξείδωτο packing και πλήρες ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου καταγραφής θερμοκρασιών και λόγου αντιρροής (E.I.V.S., Γαλλία)

·      Διβάθμιος συμπυκνωτής κατερχόμενης στιβάδας, εξατμιστικής ικανότητας 100 L/h, με δυνατότητα λειτουργίας υπό ελεγχόμενη ελαττωμένη πίεση μέχρι 100 mbar, πλήρως αυτοματοποιημένος με έλεγχο λειτουργίας μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή (Alfa-Laval, Σουηδία)

 

Μηχανήματα αφυδάτωσης

·      Ξηραντήριο υγρών τροφίμων με εκνέφωση (spray-drier), εξατμιστικής  ικανότητας 50 L/h (Niro, Δανία)

·      Ξηραντήριο υγρών τροφίμων με τύμπανα (drum-drier), εξοπλισμένο με όργανα καταγραφής θερμοκρασιών (G.M.F. Gouda, Ολλανδία)

·      Ξηραντήριο στερεών τροφίμων με δίσκους (tray-drier), με σύστημα ελέγχου του ρυθμού ξήρανσης (Apex, Μ. Βρετανία)

·      Ξηραντήριο ρευστοποιημένης στιβάδας στερεών τροφίμων, με αυτόματη τροφοδοσία, σύστημα αφύγρανσης του αέρα και πλήρες σύστημα ελέγχου των θερμοκρασιών (Neu, Γαλλία)

·      Πιλοτικός λυοφιλιοποιητής (Freezedrier) (Christ, Γερμανία)

 

Μηχανήματα κονσερβοποίησης

·      Στατικός κατακόρυφος αποστειρωτήρας, με καταγραφικό θερμοκρασίας (Webeco, Γερμανία)

·      Περιστροφικός αποστειρωτήρας τύπου Hydrolock, για μεγέθη κονσερβών από 100 g μέχρι 5 kg, με καταγραφικό θερμοζευγών, πλήρως αυτοματοποιημένος (A.C.B., Γαλλία)

·      Στατικός οριζόντιος αποστειρωτήρας-βραστήρας (Korimat, Γερμανία)

·      Δύο χειροκίνητα κλειστικά κονσερβών 1/2 και 1 kg (Lanico, Γερμανία)

·      Ηλεκτροκίνητο κλειστικό κονσερβών μεγεθών από 1/2 μέχρι 5 kg (Henri Biaugeaud, Γαλλία)

·      Κλειστικό βάζων κάθε μεγέθους (Henri Biaugeaud, Γαλλία)

·      Διάταξη συσκευασίας σε πλαστικές σακούλες με τροποποιημένη ατμόσφαιρα της εταιρείας Dansenor(Δανία)

 

Συσκευές κατάψυξης

·      Τούνελ υγρού αζώτου, δυναμικότητας 300 kg/h (Air Liquide, Γαλλία)

·      Συσκευή κατάψυξης με υγρό άζωτο, προγραμματιζόμενη, με καταγραφή της θερμοκρασίας  και  δοχείο  Dewar χωρητικότητας 100 L υγρού αζώτου (Nicool, Γαλλία)

·      Συσκευή κατάψυξης με αέρα, ρευστοποιημένης στιβάδας, θερμοκρασίας μέχρι -45 ^οC (ιδιοκατασκευή Τμήματος Τεχνολογίας Τροφίμων)

·      Συσκευή κατάψυξης με εμβάπτιση, μέχρι -20 ^οC (ιδιοκατασκευή Τμήματος Τεχνολογίας Τροφίμων)

 

 

Μηχανήματα επεξεργασίας γαλακτοκομικών προϊόντων

·      Δύο πλήρεις γραμμές ομογενοποίησης – παστερίωσης – ψύξης του γάλακτος, δυναμικότητας 160 L/h, αποτελούμενες από έναν ομογενοποιητή μιας κεφαλής και τριών εμβόλων (ALM, Γαλλία), έναν ομογενοποιητή δύο κεφαλών και δύο εμβόλων (Matterson, Αγγλία) και δύο πλακοειδείς εναλλάκτες (Vicarb, Γαλλία)

·      Κορυφολόγος κρέμας γάλακτος, δυναμικότητας 160 L/h (Westfalia, Γερμανία)

·      Πλήρης γραμμή παραγωγής τυριών, με διπλότοιχο θερμαινόμενο και ανατρεπόμενο δοχείο και τυροδεξαμενή (Sordi, Γαλλία)

·      Συσκευή υπερδιήθησης/αντίστροφης ώσμωσης, τύπου οριζοντίων πλακών (Burton Corblin, Γαλλία)

·      Δύο διπλότοιχες θερμαινόμενες, φορητές  και αναδευόμενες δεξαμενές για ανάπτυξη καλλιεργειών, χωρητικότητας 194 L (Pierre Guerin, Γαλλία)

·      Συσκευή παραγωγής παγωτού

·      Βουτυροκάδος (Burr, Ιταλία)

 

Μηχανήματα επεξεργασίας κρέατος

·      Ξύλινη τράπεζα κοπής κρέατος

·      Συσκευή άλεσης κρέατος (Cutter) (Kramer Grebe, Γερμανία)

·      Γεμιστικό αλλαντικών, κενού (Wemag, Γερμανία)

·      Μύλος κολλοειδών (PUC, Γερμανία)

·      Αναμείκτης για παραγωγή ζαμπόν, κενού

·      Κλιπαδόρος

·      Προωριμαντήριο αλλαντικών

·      Ωριμαντήριο αλλαντικών πλήρως αυτοματοποιημένο (Ρουμελιώτης, Ελλάδα)

·      Καπνιστήριο αλλαντικών πλήρως αυτοματοποιημένο (Ρουμελιώτης, Ελλάδα)

 

Μηχανήματα επεξεργασίας αλιευμάτων

·      Ανοξείδωτες λεκάνες καθαρισμού και φιλετοποίησης ψαριών

·      Ξηραντήριο ψαριών

 

Μηχανήματα επεξεργασίας φρούτων-λαχανικών

·      Περιστρεφόμενο πλυντήριο φρούτων (Henri Biaugeaud, Γαλλία)

·      Αποχυμωτής εσπεριδοειδών (Henri Biaugeaud, Γαλλία)

·      Εκπυρηνωτής ελιών/κερασιών (Henri Biaugeaud, Γαλλία)

·      Κοπτικό λαχανικών (Henri Biaugeaud, Γαλλία)

·      Μηχανικός αποφλοιωτής πατάτας (Henri Biaugeaud, Γαλλία)

·      Συσκευή απομάκρυνσης φλοιών φρούτων (ραφινέζα) (Henri Biaugeaud, Γαλλία)

·      Απαερωτής χυμών με αντλία κενού (Busch, Γαλλία)

·      Κοχλιωτός λευκαντήρας ατμού (Clerely, Γαλλία)

·      Πολυδύναμη συσκευή κοπής φρούτων σε κύβους, φέτες κλπ (Solia, Γαλλία)

·      Συσκευή ωσμωτικής αφυδάτωσης καρπών (ιδιοκατασκευή Τμήματος Τεχνολογίας Τροφίμων)

·      Δύο θάλαμοι ωρίμανσης φρούτων

·      Θάλαμοι ελεγχόμενης ατμόσφαιρας CO₂

 

Μηχανήματα παραγωγής κρασιών

·      Συσκευή  αποβοστρύχωσης σταφυλιών

·      Μηχανικό πατητήρι σταφυλιών (Ariete, Γαλλία)

·      Φορητή φιλτροπρέσσα με δεξαμενή προεπίστρωσης για διαύγαση οίνων (Lafert, Γαλλία)

·      Πέντε ανοξείδωτες δεξαμενές αποθήκευσης οίνων

·      Συσκευή ανθράκωσης ποτών

·      Πωματιστικό φελλών φιαλών

 

Μηχανήματα επεξεργασίας σιτηρών

·      Εργαστηριακός κυλινδρόμυλος (Chopin, Γαλλία)

·      Πλανητικός σφαιρόμυλος (Frisch,Ελβετία)

·      Φορητός σφυρόμυλος, κατάλληλος και για υγρή άλεση (Apex, Αγγλία)

·      Σφυρόμυλος με κυκλώνα διαχωρισμού (Promil, Γαλλία)

·      Ηλεκτρικός φούρνος (Neff, Γερμανία)

·      Συσκευή παραγωγής ζυμαρικών και συναφών προϊόντων (Nuova Lampa, Ιταλία)

·      Συσκευή εργαστηριακών κόσκινων (Prolabo, Γαλλία)

·      Αλβεογράφος (Chopin,Γαλλία)

·      Ζυμοταχυγράφος (Chopin,Γαλλία)

·      Ξηραντήριο προσδιορισμού υγρασίας (Chopin, Γαλλία)

·      Κόσκινα καθαρισμού σιτηρών (τριέρια) (Chopin, Γαλλία)

·      Εξτενσιογράφος-Φαρινογράφος  (Max Egger, Αυστρία)

·      Αμυλογράφος (Max Egger, Αυστρία)

·      Θερμός εξωθητής (cooker-extruder) δύο κοχλιών, μοντέλο BC 45 (Clextral Γαλλία), με προσαρμοσμένο στην έξοδο ρεόμετρο σχισμής και με ηλεκτρονική διάταξη καταγραφής παραμέτρων λειτουργίας της συσκευής σε Η/Υ (ιδιοκατασκευή Τμήματος Τεχνολογίας Τροφίμων)

 

Μηχανήματα παραγωγής ελαιολάδου και σπορελαίων

·      Πλήρες συγκρότημα ελαιουργείου δυναμικότητας επεξεργασίας 250 kg ελιών / ώρα, αποτελούμενο από σπαστήρα των ελιών, ελαιομαλάκτη, αντλία μεταφοράς της ελαιομάζας, οριζόντιο φυγοκεντρικό διαχωριστή τύπου Decanter (Robatel, Γαλλία) και φυγοκεντρικό διαυγαστή του λαδιού (Westfalia, Γερμανία)

·      Πλήρες συγκρότημα ραφιναρίσματος των λαδιών αποτελούμενο από συσκευές εξουδετέρωσης - αποχρωματισμού - απόσμησης

·      Συσκευή υδρογόνωσης λαδιών για παραγωγή μαργαρίνης

Πλήρες πειραματικό ελαιουργείο δυναμικότητας 1000 kgελιές/ώρα της εταιρείας ALFA-LAVAL

 

Όλα τα μηχανήματα επεξεργασίας του Βιομηχανικού Εργαστηρίου συνοδεύονται και από τα απαραίτητα για τη λειτουργία τους βοηθητικά μηχανήματα, όπως αντλίες διαφόρων τύπων, δεξαμενές κλπ.

Επίσης, το Εργαστήριο είναι εξοπλισμένο με δίκτυα παροχής πεπιεσμένου αέρα (6 bar), ατμού, φυσικού νερού, αποσκληρυμένου νερού, θερμού νερού και ψυχρού νερού (8 ^οC).

Επιπλέον, στον εξοπλισμό του Εργαστηρίου περιλαμβάνονται και τα ακόλουθα μηχανήματα:

·      Συσκευή μελέτης ανάδευσης/ανάμιξης υγρών τροφίμων (ιδιοκατασκευή Τμήματος Τεχνολογίας Τροφίμων)

·      Ένας ζυμωτήρας βιομηχανικών ζυμώσεων, χωρητικότητας 5L, πλήρως αυτοματοποιημένοι και εξοπλισμένοι με όργανα ελέγχου διαφόρων παραμέτρων (Biolafitte, Γαλλία)

·      Αυτοαποστειρούμενος κάδος ζυμώσεων, τροχήλατος, χωρητικότητας 500L, με πλήρη όργανα ελέγχου παραμέτρων (Biolafitte, Γαλλία)

·      Συσκευή Stefan για την παραγωγή ανακατεργασμένων τυριών και αλοιφών

·      Συγκρότημα ψύξης νερού (E.V.S., Γαλλία)

·      Στήλη αποσκλήρυνσης νερού με πιεστικό δοχείο (Prosoft, Γαλλία)

·      Συγκρότημα λεβητοστασίου με ατμογεννήτρια δυναμικότητας 2 τόνων ατμού / ώρα (Ήφαιστος, Ελλάδα)

 

Τέλος, στο τμήμα του Εργαστηρίου, όπου μελετώνται οι φυσικές ιδιότητες των τροφίμων, υπάρχουν τα ακόλουθα μηχανήματα:

·      Συσκευή μέτρησης της υφής στερεών τροφίμων, επιτραπέζιο μοντέλο 1410 (Instron, ΗΠΑ), με διάταξη ηλεκτρονικής καταγραφής και ανάκτησης δεδομένων σε Η/Υ (ιδιοκατασκευή)

·      Χρωματόμετρο τριών συντεταγμένων (Dr Lange, Γερμανία)

·      Φούρνοι μικροκυμάτων με θερμοζεύγος (Miele, Γερμανία)

·      Ιξωδόμετρα διαφόρων τύπων, όπως κατερχόμενης σφαίρας, τριχοειδή Ubbelohde, κώνου-πλάκας και με ατράκτους  (Brookfield, ΗΠΑ) καθώς επίσης ένα σωληνωτό ρεόμετρο νέας και πρωτότυπης ιδιοκατασκευής

·      Συσκευές για βασικές αναλύσεις, όπως πυριατήρια για προσδιορισμό υγρασίας, πυριαντήριο κενού, φούρνος προσδιορισμού τέφρας, πεχάμετρα, υδατόλουτρα, ζυγοί  με ακρίβεια από 0,1 μέχρι 0,0001 g, κλπ. 

 

 

Infrastructure and Facilities

The Department owns

• Five classrooms capacity 50 persons and one classroom capacity 20 persons
• Three computer rooms. The first is a reading room for the students equipped with internet facilities, capacity 28 persons, is used for writing practical reports, electronic searching of literature, e-mail etc. The second, capacity 50 persons, is used for delivering lectures exclusively using specialized software, multimedia etc. The third, capacity 16 persons is used as a computer lab.
• One amphitheatre, capacity 104 persons
  
  Besides, the Department owns the following lab rooms:
• Teaching laboratories for the subjects
  • Food Chemistry and Analysis
  • Food Microbiology
  • Sensory Evaluation of Foods
  • Technology and quality control of Milk & Dairy Products
  • Technology and quality control of Meat & Meat Products
  • Technology and quality control of Olive Oil and Fats
  • Technology and quality control of Fish Products
  • Technology and quality control of Cereals
  • Technology and quality control of Fruit & Vegetables
  • Food Biotechnology
• Food Engineering & Processing Pilot Plant, total area aprox. 1000 square meters CC
• Central Research Laboratory for the Physical and Chemical Testing of Foods, total area 250 square meters

Εργαστήριο μελέτης φυσικών και χημικών παραμέτρων τροφίμων

Το εργαστήριο αυτό καταλαμβάνει έκταση 250 τετρ. μέτρων και είναι εξοπλισμένο με τα πλέον σύγχρονα και εξελιγμένα επιστημονικά όργανα που διεθνώς υπάρχουν για ερευνητικούς σκοπούς σε όλα τα πεδία της Επιστήμης Τροφίμων.

Ο εξοπλισμός του περιλαμβάνει:

• Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Σάρωσης της εταιρείας Carl Zeiss , model EVO 50 XVP με δυνατότητα λειτουργίας τόσο σε υψηλό κενό όσο και σε μεταβλητή πίεση, με διακριτική ικανότητα μέχρι 2,0 nm , εξοπλισμένο με συσκευή στοιχειακής μικροανάλυσης ακτίνων Χ ( EDS ) της εταιρείας Bruker ΑΧ S , model Quantax 200 και επίσης με ψυχόμενη/θερμαινόμενη τράπεζα δειγματοφορέα για τη παρατήρηση βιολογικών δειγμάτων με υψηλό ποσοστό υγρασίας (>80%) στη φυσική τους κατάσταση.
• Περιθλασίμετρο ακτίνων Χ, της εταιρείας Panalytical , model XPert Pro MPD , εξοπλισμένο με θερμαινόμενη τράπεζα δειγματοφορέα για την μελέτη των μεταπτώσεων κατά την ανάλυση φάσεων σε συνάρτηση με τη θέρμανση του δείγματος.
• Φασματογράφος ατομικής απορρόφησης της εταιρείας Perkin - Elmer model 2100, εξοπλισμένος με φούρνο γραφίτη
• Δύο αέριοι χρωματογράφοι της εταιρείας Τ hermo , εξοπλισμένοι με ανιχνευτές FID , PID και ECD
• Ένας αέριος χρωματογράφος συνδεδεμένος με φασματογράφο μάζας/μάζας ( GC - MS / MS ), της εταιρείας Thermo , model Ultra trace - Q Polaris
• Δύο υγροί χρωματογράφοι υψηλής απόδοσης ( HPLC ) της εταιρείας Thermo , εξοπλισμένοι με ανιχνευτές Y περιώδους/ορατού, Δείκτη διάθλασης και Φθορισμομετρίας
• Φασματογράφος FT / IR μοντέλο Nicolet 380, της εταιρείας Thermo , κατάλληλος για τη μελέτη δειγμάτων σε ξηρή μορφή και σε υγρή μορφή
• Φασματοφωτόμετρο υπεριώδους /ορατού της εταιρείας Thermo , μοντέλο Helios
• Φθορισμόμετρο της εταιρείας Shimadzou
• Όργανο μέτρησης της οπτικής γωνίας επαφής ( optical contact angle camera ) της εταιρείας KSV
• Συσκευή κοκκομετρικής ανάλυσης με σκέδαση φωτός ( Laser particle size analyser ), της εταιρείας Malvern , κατάλληλη για μέτρηση του μεγέθους σωματιδίων σε υγρή κατάσταση και σε ξηρή μορφή
• Ομογενοποιητές υπερήχων λουτρού και ράβδου
• Συσκευές χρωματογραφίας πηκτής
• Ψυχόμενη υπερφυγόκεντρος που λειτουργεί και υπό κενό της εταιρείας Sorvall
• Θερμιδόμετρο διαφορικής σάρωσης ( DSC ) της εταιρείας Perkin - Elmer , m ο del DSC 6
• Οπτικό μικροσκόπιο της εταιρείας Zeiss , model Axion Star , με προσαρμοσμένη φωτογραφική μηχανή
• Έγχρωμη ταχυκάμερα της εταιρείας Redlake , με ταχύτητα 32000 frames / s
• Ζυγοί από ένα μέχρι πέντε δεκαδικά ψηφία

 

Ερευνητική μονάδα ρεολογίας

• Δυναμικός μηχανικός θερμικός αναλυτής ( DMA ) της εταιρείας Bohlin , model CVOR 150
• Πολυδύναμο σωληνωτό ρεόμετρο TR -1, ιδιοκατασκευή, με προγραμματιζόμενη θέρμανση, κατάλληλο για τη μέτρηση υδατικών συστημάτων σε κατάσταση είτε διαλύματος είτε αιωρήματος, σε θερμοκρασίες ? 100 ο C και για εύρος τιμών ιξώδους 1 - 100000 mPas
• Δυναμικό ρεόμετρο υοειδή σωλήνα, κατάλληλο για τη μελέτη εξαιρετικά ευαίσθητων πηκτών και ψευδοπηκτών, με ή χωρίς εγκλωβισμένα σωματίδια ιδιοκατασκευή
• Όργανο μέτρησης της υφής των τροφίμων, Texture Analyzer , model TA - XA plus